Ινομυώματα

Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι με σχετικά μαλακή σύσταση που βρίσκονται στη μήτρα. Συνήθως πρόκειται για στρογγυλά, καλώς περιγεγραμμένα ογκίδια με διάμετρο από λίγα χιλιοστά μέχρι αρκετά εκατοστά. Εμφανίζονται μέχρι και στο 40% των γυναικών ηλικίας άνω των 35. Αναλόγως της εντόπισής τους διακρίνονται σε ενδοτοιχωματικά (τα πιο συχνά) που αναπτύσσονται εντός του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας, υποβλεννογόνια που εντοπίζονται κάτωθεν του εσωτερικού στρώματος της μήτρας (ενδομήτριο) και προβάλλουν εντός της ενδομήτριας κοιλότητας, και τα υπορρογόνια που βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια, κάτω από έναν χιτώνα που περιβάλλει εξωτερικά τη μήτρα, τον ορογόνο. Επίσης ένα ινομύωμα μπορεί να κρέμεται από μίσχο, ή να αναπτυχθεί στον τράχηλο.

Παθογένεια

Οι όγκοι ξεκινούν από τον μυϊκό ιστό μέσα στο μυομήτριο υπό την επίδραση ορμονών (τα οιστρογόνα) που παράγονται φυσιολογικά στο σώμα της γυναίκας. Παρουσιάζονται συχνά σε ορισμένες οικογένειες και για το λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια θεωρείται ότι υπάρχει γονιδιακή επιβάρυνση. Εμφανίζονται συνήθως κατά την αναπαραγωγική ηλικία και υφίστανται υποστροφή στην εμμηνόπαυση. Η χορήγηση αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να προκαλέσει αύξηση του όγκου. Επίσης τα ινομυώματα μεγαλώνουν κατά την διάρκεια της κύησης. Τα ινομυώματα εμφανίζονται συχνότερα σε γυναίκες της μαύρης φυλής συγκριτικά με της καυκάσιας.

Συμπτωματολογία

Η εκδήλωση ή όχι συμπτωμάτων εξαρτάται από το σημείο όπου έχει αναπτυχθεί το ινομύωμα, από το πόσο μεγάλο είναι, καθώς κι από το εάν η γυναίκα είναι έγκυος ή όχι. Τα ινομυώματα μπορεί να μην προκαλούν κανένα ενόχλημα σε πολλές γυναίκες, μπορεί όμως να ευθύνονται για τα ακόλουθα:

• Ασυνήθιστη αιμορραγία. Συχνά η γυναίκα έχει πιο μεγάλη περίοδο (μηνορραγία) μερικές φορές με πήγματα αίματος, αλλά μπορεί να έχει σταγόνες αίματος πριν την περίοδο, ή και αίμα ενδιάμεσα της περιόδου
• Ψηλαφητή πυελική μάζα
• Αύξηση του μεγέθους της μήτρας με μεταβολή στην περιφέρεια της κοιλιάς
• Πιεστικά φαινόμενα σε γειτονικά όργανα όπως: στην ουροδόχο κύστη (οδηγεί σε συχνουρία, ή ακράτεια ούρων), ή στο ορθό (δυσκοιλιότητα)
• Κατώτερο κοιλιακό άλγος
• Υπογονιμότητα

Τα ενδοτοιχωματικά ινομυώματα, συνήθως έχουν μικρό μέγεθος (2-3 cm) και δεν δημιουργούν προβλήματα. Ο όγκος της μήτρας αυξάνεται ελαφρά, καθώς και το σχήμα της, αλλά πέραν αυτού χρειάζεται μόνο να παρακολουθεί κανείς την πιθανή αύξηση του μεγέθους τους. Όταν αυτό αυξηθεί αρκετά τότε τα ινομυώματα αυτά μπορεί να εφάπτονται του ενδομητρίου. Στην περίπτωση αυτή αλλάζουν τα χαρακτηριστικά τόσο της αρχιτεκτονικής -της πορείας – του ενδομητρίου μέσα στη μήτρα, όσο και της υφής του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αυξάνεται η ποσότητα του αίματος στην περίοδο. Αν η γυναίκα προσπαθεί να συλλάβει τότε μπορεί να έχει δυσκολίες στη σύλληψη λόγω της αλλοιωμένης δομής του ενδομητρίου.

Τα υποβλεννογόνια ινομυώματα είναι αυτά τα οποία προβάλλουν στο εσωτερικό της ενδομήτριας κοιλότητας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο επηρεάζουν άμεσα τη μορφολογία και τη δομή της. Τα υποβλεννογόνια ινομυώματα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ποσότητα του αίματος της περιόδου. Επιπλέον επειδή επηρεάζεται αρνητικά και η υφή του ενδομητρίου, καθώς αυτό δεν είναι γόνιμο στη περιοχή του ινομυώματος, δημιουργείται πρόβλημα γονιμότητας.

Τα υπορρογόνια ινομυώματα αυξάνονται προς το εξωτερικό της μήτρας, δηλαδή προς τα κοιλιακά όργανα, και συνήθως δεν αποτελούν πρόβλημα. Όταν τα υπορρογόνια ινομυώματα συγκρατούνται με τη μήτρα μέσω ενός μίσχου, ονομάζονται μισχωτά. Τα ινομυώματα αυτά μπορεί να αυξηθούν πολύ σε μέγεθος και να δημιουργήσουν πιεστικά φαινόμενα σε γειτονικά όργανα ή σπάνια να συστραφούν δημιουργώντας σημεία νέκρωσης.

Ακόμη πιο σπάνια μπορούν να εξαλλαγούν σε κακοήθεις όγκους της μήτρας, αλλά το ποσοστό αυτό εξαλλαγής είναι πραγματικά μικρό.

Αντιμετώπιση

Προτού αντιμετωπισθούν τα ινομυώματα πρέπει να διεξαχθούν διαγνωστικά τεστ. Ένα διακοιλιακό ή διακολπικό υπερηχογράφημα είναι εξαιρετικά χρήσιμο στην αναγνώριση του αριθμού, του μεγέθους και της θέσης των ινομυωμάτων. Μερικές φορές μια υστεροσκόπηση μπορεί να προγραμματισθεί ώστε να διερευνηθεί η κοιλότητα της μήτρας και κατά πόσο αυτή διαταράσσεται από την παρουσία ινομυωμάτων.

Αν το ινομύωμα είναι μικρό (<3 cm) και ασυμπτωματικό τότε δεν χρειάζεται η αφαίρεσή του, αφού το ρίσκο επιπλοκών είναι μεγαλύτερο από το πιθανό κέρδος μιας επέμβασης. Η παρακολούθηση του γίνεται κατά κανόνα με διακολπικό υπερηχογράφημα εκτός από τα μεγάλα μισχωτά ινομυώματα που βρίσκονται πολύ κοντά στο κοιλιακό τοίχωμα. Το υπερηχογράφημα επαναλαμβάνεται κάθε 6 με 12 μήνες.

Μερικές φορές το μόνο που απαιτείται είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, όμως αυτό θα εξαρτηθεί από άλλους παράγοντες, όπως η ηλικία της γυναίκας και το ιστορικό υπογονιμότητας και αυτόματης αποβολής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με την εμμηνόπαυση, όπου και μειώνεται σημαντικά η ποσότητα των οιστρογόνων, τα ινομυώματα σταματούν να αναπτύσσονται και υποστρέφουν -μικραίνουν- ή εκφυλίζονται σταδιακά. Κατά συνέπεια η αφαίρεσή τους καθώς πλησιάζει η εμμηνόπαυση δεν κρίνεται απαραίτητη παρά μόνο αν προκαλούν προβλήματα.

Ορμονική θεραπεία

Ανάλογα γοναδοτροπίνης (GnRH-analogues) μπορούν να χορηγηθούν για μια περίοδο ορισμένων μηνών (3 έως 6) για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αναμένοντας το χειρουργείο. Το αποτέλεσμά τους θα είναι η σμύκρινση των ινομυωμάτων λόγως μείωσης της αιμάτωσής τους. Όταν χορηγούνται σε συνεχή δοσολογία, τα GnRH ανάλογα εμποδίζουν τις ωοθήκες να παράγουν οιστρογόνα και προκαλούν στον οργανισμό μια κατάσταση παρόμοια της εμμηνόπαυσης. Συνήθως χορηγούνται σε μηνιαία ενέσιμη μορφή. Τα μειονεκτήματά τους είναι ότι αλλάζουν τη δομή του φλοιού των ινομυωμάτων καθιστώντας δυσκολότερη τη χειρουργική αφαίρεση και των παρενεργειών που μπορεί να παρατηρηθούν: εναλλαγές της διάθεσης, εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Τα ινομυώματα αντιμετωπίζονται κατ’ εξοχήν με χειρουργική αφαίρεση-ινομυωματεκτομή. Η επέμβαση αυτή μπορεί να γίνει είτε λαπαροσκοπικά, είτε με ανοικτή τομή στην κοιλιά (λαπαροτομία), είτε σε ορισμένες περιπτώσεις με υστεροσκόπηση. Η μέθοδος εξαρτάται από το μέγεθος και τη θέση των ινομυωμάτων. Ινομυωματεκτομή επιχειρείται σε γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν τη μήτρα τους για να βελτιώσουν τη γονιμότητά τους και να αυξήσουν τις πιθανότητες εγκυμοσύνης.

Η λαπαροσκοπική μέθοδος είναι τεχνικά πιο απαιτητική. Το πλεονέκτημα είναι ότι η ασθενής έχει πολύ γρήγορη μετεγχειρητική ανάρρωση και μικρότερες τομές.

Η λαπαροτομία είναι μια κλασσική επεμβατική μέθοδος με το πλεονέκτημα της δυνατότητας αφαίρεσης οποιουδήποτε ινομυώματος σε οποιαδήποτε θέση.

Η υστεροσκόπηση εφαρμόζεται ειδικά για την εξαίρεση των υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων. Μια μικρή κάμερα εισάγεται μέσω του τραχήλου στη μήτρα και το ινομύωμα αφαιρείται με διαθερμία ή laser χωρίς τομές και με ελαχιστοποίηση των πιθανών επιπλοκών.

Υστερεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας. Αναλόγως του μεγέθους της, η υστερεκτομή μπορεί να επιχειρηθεί είτε διακολπικά, είτε διακοιλιακά (με ανοικτή τομή στην κοιλιά, ή λαπαροσκοπικά). Μπορεί να αποτελεί τη μοναδική επιλογή σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις. Ανεξαρτήτως όμως αυτού, πρέπει να γίνεται σαφές σε οποιαδήποτε γυναίκα που αποφασίζει να προχωρήσει σε επέμβαση ινομυωματεκτομής, ότι αυτή συνοδεύεται από ένα ρίσκο της τάξης του 1%, η επέμβαση να καταλήξει σε υστερεκτομή.

Μια επέμβαση για ινομυώματα δεν έρχεται χωρίς το ρίσκο επιπλοκών. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να συζητώνται τα υπέρ και τα κατά πολύ προσεκτικά και η τελική απόφαση να εξατομικεύεται προς όφελος της κάθε ασθενούς.

Εμβολισμός Μητριαίων αρτηριών

Πρόκειται για μια εναλλακτική μέθοδο μείωσης της αιμάτωσης και κατά συνέπεια του μεγέθους των ινομυωμάτων με επεμβατική ακτινολογική τεχνική. Στη διαδικασία αυτή εισάγεται ένας λεπτός καθετήρας μέσω μιας αρτηρίας στο μηρό και υπό αντινολογική παρακολούθηση επιχειρείται εμβολισμός των αρτηριών που αιματώνουν τη μήτρα. Η επιλογή αυτή μπορεί να είναι κατάλληλη για γυναίκες που δεν επιθυμούν το χειρουργείο, ή για αυτές που δεν είναι καλές υποψήφιες να υποστούν μια μεγάλη επέμβαση. Δεν συνιστάται σε γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους και προσδοκούν σε μελλοντική εγκυμοσύνη.

Ινομυώματα και εγκυμοσύνη

Τα ινομυώματα κατά των εγκυμοσύνη τα οποία προϋπάρχουν, συνήθως αυξάνονται σε μέγεθος. Η συχνότητα αυτόματης αποβολής είναι αυξημένη σε ασθενείς με ινομυώματα της μήτρας. Καμία θεραπεία δεν ενδείκνυται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή κατά τον τοκετό τα ινομυώματα δυνατόν να προκαλέσουν ανώμαλες θέσεις του εμβρύου, αδράνεια της μήτρας ή μηχανική δυστοκία, φαινόμενα που εξαρτώνται από το μέγεθος, τον αριθμό και την εντόπιση των όγκων. Αιμορραγία της λοχείας εμφανίζεται πιο συχνά σε ινομυωματώδη μήτρα. Η αντιμετώπιση της εγκύου με ινομυώματα θα πρέπει να διαφέρει από την αντιμετώπιση μιας φυσιολογικής περίπτωσης. Η στενή παρακολούθηση αυτής της εγκύου είναι απαραίτητη.

Τελευταία Νέα