Σπερμοδιάγραμμα

Η ανάλυση σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα) είναι μια εξέταση που ελέγχει αν το σπέρμα και τα σπερματοζωάρια του συντρόφου εκπληρώνουν συγκεκριμένα κλινικά κριτήρια. Το δείγμα συνήθως παράγεται με αυνανισμό και συλλέγεται σε ένα μικρό δοχείο που παρέχεται από το εργαστήριο. Στη συνέχεια, το δείγμα επεξεργάζεται και εξετάζεται κάτω από το μικροσκόπιο.

Ελέγχονται και καταγράφονται διάφοροι παράμετροι:

Τα αποτελέσματα αξιολογούνται από τον ιατρό σας, ο οποίος και σας τα ανακοινώνει.

Είναι πολύ σημαντικό να ακολουθήσετε προσεκτικά τις οδηγίες του εργαστηρίου (ή του ιατρού σας) σχετικά με την παραγωγή και την παράδοση του δείγματος, ειδάλλως τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι ακριβή.

Ένα σπερμοδιάγραμμα αξιολογεί συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του ανδρικού σπέρματος και των σπερματοζωαρίων που περιέχονται σε αυτό. Η εξέταση γίνεται είτε όταν διερευνάται η γονιμότητα ενός ζεύγους, είτε μετά από βαζεκτομή για να επιβεβαιώσει την επιτυχία της επέμβασης.

Τα χαρακτηριστικά που μετρά ένα σπερμοδιάγραμμα είναι μερικοί μόνο από τους παράγοντες που προσδιορίζουν την ποιότητα του σπέρματος. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι αυτό που έχει σημασία είναι η λειτουργικότητα του σπέρματος και όχι μόνο κάποιοι συγκεκριμένοι αριθμοί σε μια αναφορά. Η επεξήγηση του αποτελέσματος πρέπει να λάβει υπόψη τη συνολική εκτίμηση της υπογονιμότητας του ζευγαριού, τις επιθυμίες και τις προσδοκίες τους. Είναι γνωστό ότι ένα 30% ανδρών με «φυσιολογικό» σπερμοδιάγραμμα στην πραγματικότητα παρουσιάζουν κακή λειτουργία του σπέρματος, ενώ αντίθετα, άνδρες με πτωχά αποτελέσματα στο σπερμοδιάγραμμα, μπορούν να επιτύχουν πατρότητα πιο εύκολα.

Παράμετροι που μετρώνται σε ένα σπερμοδιάγραμμα είναι: ο αριθμός των σπερματοζωαρίων, η κινητικότητα και η μορφολογία τους.

Πυκνότητα του σπέρματος

Η πυκνότητα, ή η συγκέντρωση του σπέρματος, μετρά τον αριθμό των σπερματοζωαρίων που παράγονται σε μία εκσπερμάτιση. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), σε αναθεώρηση των κριτηρίων που έκανε το 2010, ο αριθμός αυτός θεωρείται φυσιολογικός όταν είναι άνω των 15 εκατομμυρίων ανά ml. Παλιότερα, το όριο αυτό ήταν στα 20 εκατομμύρια ανά ml. Μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων αναφέρεται ως ολιγοσπερμία. Μία απολίνωση των σπερματικών πόρων (βαζεκτομή) είναι επιτυχημένη αν το δείγμα είναι αζωοσπερμικό. Ο μέσος όρος σπερματοζωαρίων σήμερα στο Δυτικό κόσμο ανέρχεται σε περίπου 60 εκατομμύρια ανά ml, και παρουσιάζει μία μείωση της τάξης του 1-2% ανά έτος τις τελευταίες δεκαετίες.

Συνολικός αριθμός σπερματοζωαρίων

Αναφέρεται στο συνολικό αριθμό των σπερματοζωαρίων σε ολόκληρο το δείγμα. Σύμφωνα με την ΠΟΥ, το κατώτερο όριο (5η εκατοστιαία θέση) είναι 39 εκατομμύρια ανά εκσπερμάτιση.

Κινητικότητα

Περιγράφει την κίνηση του σπέρματος. Διακρίνεται σε τέσσερις διαφορετικούς βαθμούς «ταχύτητας»:

Κάποιοι ερευνητές αναφέρουν ως φυσιολογική κινητικότητα αν το 60% των σπερματοζωαρίων, ή τουλάχιστον 8 εκατομμύρια ανά ml, εμφανίζουν ταχεία πρόσθια κίνηση. Τα κριτήρια όμως της ΠΟΥ αναφέρουν ως κατώτατα όρια μία τιμή του 40% στους βαθμούς α+β+γ, ή 32% στα α+β, και αυτή η ταχεία πρόσθια κίνηση να μετρηθεί στα πρώτα 60 λεπτά από την παραγωγή του δείγματος.

Ζωτικότητα

Η ΠΟΥ αναφέρει επίσης ως παράμετρο του σπέρματος τη ζωτικότητα, με ένα κατώτατο όριο να υπάρχει τουλάχιστον το 58% των σπερματοζωαρίων ζωντανά μετά την πρώτη ώρα.

Ένας άνδρας μπορεί να έχει συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων πολύ περισσότερα από το όριο των 15 εκατομμυρίων ανά ml, αλλά το σπέρμα του να είναι χαμηλής ποιότητας αν πολύ λίγα από αυτά εμφανίζουν καλή κινητικότητα. Ωστόσο, αν ο συνολικός αριθμός σπερματοζωαρίων είναι πολύ υψηλός, τότε και μια όχι και τόσο καλή κινητικότητα (για παράδειγμα μικρότερη του 40% στις κατηγορίες α+β+γ) ενδεχομένως να μη σημαίνει κάτι, αφού ο πραγματικός αριθμός των σπερματοζωαρίων με καλή κινητικότητα εξακολουθεί να είναι επαρκής. Ανάποδα, ένας άνδρας μπορεί να έχει συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων αρκετά μικρότερο από 15 εκατομμύρια ανά ml, αλλά να είναι γόνιμος αν περισσότερα από το 40% από αυτά εμφανίζουν καλή, ταχεία πρόσθια κίνηση.

Μορφολογία

Στο σπερμοδιάγραμμα αξιολογείται επίσης η μορφολογία του σπέρματος. Σύμφωνα με τα κριτήρια της ΠΟΥ του 2010, ένα δείγμα θεωρείται φυσιολογικό (δείγματα από άνδρες οι σύντροφοι των οποίων είχαν μια εγκυμοσύνη τους τελευταίους 12 μήνες) αν έστω 4% ή περισσότερο από το παρατηρούμενο σπέρμα είχε φυσιολογική μορφολογία.

Η μορφολογία είναι σοβαρός δείκτης επιτυχίας για τη γονιμοποίηση των ωαρίων σε προσπάθειες εξωσωματικής. Υπάρχουν δείγματα, στα οποία το 100% των σπερματοζωαρίων έχει εμφανή ελαττώματα, και σε αυτές τις περιπτώσεις η γονιμοποίηση των ωαρίων δεν είναι εύκολη.

Επίσης, σπερματοζωάρια με δομικές ανωμαλίες της ουράς, συνήθως έχουν μικρότερη συχνότητα ανευπλοειδίας.

Όγκος

Η ΠΟΥ θεωρεί ως κατώτερο αποδεκτό όριο στον όγκο του σπέρματος το 1,5 ml. Χαμηλός όγκος μπορεί να υποδεικνύει πλήρη ή ατελή απόφραξη των σπερματικών σωληναρίων, ή να σημαίνει ότι ο άνδρας αυτός γεννήθηκε χωρίς εκσπερματιστικούς πόρους. Στην πράξη, ένας όγκος μικρότερος από 1,5 ml και απουσία σπέρματος στο δείγμα, θα πρέπει να κατευθύνει τη διερεύνηση στην αποφρακτική αζωοσπερμία, δεδομένου ότι έχουν παρέλθει πάνω από 48 ώρες από την τελευταία εκσπερμάτιση έως τη συλλογή του δείγματος.

Επίπεδα φρουκτόζης

Στο σπερμοδιάγραμμα μετρώνται επίσης τα επίπεδα της φρουκτόζης στο σπέρμα. Η ΠΟΥ καθορίζει ως φυσιολογική μία τιμή της τάξης των 13 μmol ανά δείγμα. Απουσία φρουκτόζης υποδεικνύει πρόβλημα στους εκσπερματιστικούς πόρους.

pH

Σύμφωνα με τα κριτήρια της ΠΟΥ, ένα φυσιολογικό pH είναι μεταξύ 7,2 – 7,8. Μετακίνηση του pH προς τα κάτω (αυξημένη οξύτητα) μπορεί να σημαίνει απόφραξη στον έναν ή και τους δύο εκσπερματιστικούς πόρους. Αύξηση του pH μπορεί να βρεθεί σε φλεγμονή. Οποιαδήποτε μετακίνηση του pH εκτός των φυσιολογικών ορίων είναι βλαβερή για το σπέρμα.

Ρευστοποίηση

Η ρευστοποίηση είναι η διαδικασία κατά την οποία η γέλη που σχηματίζουν οι πρωτεΐνες που παράγονται από τα εκσπερματιστικά σωληνάρια αποσυντίθεται και το σπέρμα γίνεται πιο υδαρές. Συνήθως απαιτούνται λιγότερα από 20 λεπτά για να μετατραπεί το δείγμα από μία πυκνή γέλη σε υγρό. Στα κριτήρια της ΠΟΥ, χρόνος ρευστοποίησης μικρότερος από 60 λεπτά θεωρείται φυσιολογικός.

Ανωμαλίες

Τελευταία Νέα