Καρκίνος Τραχήλου Μήτρας
Ο τράχηλος είναι ένα 
όργανο που συνδέει τη μήτρα και τον κόλπο. Συνήθως είναι ένας αργά αναπτυσσόμενος καρκίνος, που μπορεί να μην έχει συμπτώματα, αλλά μπορεί να ανιχνευθεί με ένα test Παπανικολάου. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας σχεδόν πάντα προκαλείται από μόλυνση με τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV).
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τρίτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες. Στην Ευρώπη 10,6 ανά 100.000 γυναίκες είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας το 2008. Αυτό αντιστοιχεί στο περίπου 4% του συνόλου των καρκίνων που διαγιγνώσκονται στις γυναίκες. Σχεδόν το 1% όλων των γυναικών θα αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κατά τη διάρκεια ζωής τους στην Ευρώπη. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τώρα είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο για την προστασία από τις συχνότερες μορφές ιού του ανθρώπινου θηλώματος (HPV), που εμπλέκεται στον καρκίνο του τραχήλου, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας πιθανότατα θα γίνει λιγότερο συχνός στο μέλλον.
Έχει αποδειχθεί ότι όλοι οι καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας προκαλούνται από ορισμένους τύπους του ανθρώπινου ιού των θηλωμάτων (HPV), μία ομάδα ιών παρόμοια με τον ιό που προκαλεί κονδυλώματα στο δέρμα ή στα γεννητικά όργανα. Η μόλυνση με τον ιό HPV προκαλείται από την άμεση επαφή και στην περίπτωση του τραχήλου συνήθως μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή.
Ο HPV είναι πολύ συχνός στο γενικό πληθυσμό. Σχεδόν όλες οι ενήλικες γυναίκες (8 στις 10) έχουν κάποια στιγμή προσβληθεί από HPV, αλλά στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η λοίμωξη HPV υποχωρεί σε χρονικό διάστημα από έξι μήνες έως δύο χρόνια, χωρίς να προκαλέσει συμπτώματα της νόσου. Ωστόσο, σε σπάνιες περιπτώσεις, όπου η λοίμωξη HPV δεν υποχωρεί και η μόλυνση είναι ανθεκτική, ο κίνδυνος ανάπτυξης προ-καρκινικών αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας, που προηγούνται της ανάπτυξης του καρκίνου του τραχήλου, είναι υψηλότερος.
Συνήθως, για την ανάπτυξη του καρκίνου είναι απαραίτητη λοίμωξη από τους λεγόμενους υψηλού κινδύνου καρκινογόνους τύπους HPV όπως είναι κυρίως οι τύποι HPV 16 και 18, τα πιο κοινά είδη που βρέθηκαν στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε περιπτώσεις παγκοσμίως. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό καθώς η ανάπτυξη προκαρκινικών βλαβών και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας απαιτεί πολλά χρόνια (δεκαετίες). Δηλαδή απαιτούνται και άλλοι παράγοντες για να προκύψει καρκίνος του τραχήλου.
Η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του τραχήλου μπορεί εύκολα να γίνει με την εξέταση των επιχρισμάτων από την επιφάνεια του τραχήλου της μήτρας, που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια μιας γυναικολογικής εξέτασης. Όταν ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας ανιχνευθεί έγκαιρα, η θεραπεία του είναι απλή και αποτελεσματική. Ως εκ τούτου, ο κύριος παράγοντας κινδύνου απειλής της ζωής από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι η έλλειψη τακτικών γυναικολογικών εξετάσεων και test Παπανικολάου.
Θα πρέπει να υπάρχει υποψία για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Ανωμαλίες κατά τη γυναικολογική εξέταση
- Σοβαρές ανωμαλίες στα τραχηλικά επιχρίσματα
- Αιμορραγία εκτός της περιόδου εμμήνου ρύσεως
- Αιμορραγία μετά τη σεξουαλική επαφή
Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας μπορεί να υπάρχουν για πολλά χρόνια χωρίς να προκαλούν συμπτώματα. Η αργή ανάπτυξή τους παρέχει μια μεγάλη ευκαιρία για έγκαιρη ανίχνευση και εύκολη θεραπεία. Ο τράχηλος επισκοπείται και είναι ορατός κατά την γυναικολογική εξέταση, έτσι ώστε ο γιατρός να μπορεί να λάβει εύκολα επιχρίσματα από την επιφάνειά του για κυτταρολογική εξέταση, το λεγόμενο test Παπανικολάου.
Τα κύτταρα του επιχρίσματος εξετάζονται στο εργαστήριο, επιτρέποντας την έγκαιρη διάγνωση μίας προκαρκινικής βλάβης, δηλαδή μίας ανωμαλίας των κυττάρων της επιφάνειας του τραχήλου της μήτρας, που ονομάζεται δυσπλασία, η οποία με την πάροδο των ετών μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο.
Μετά την εργαστηριακή εξέταση, τα κύτταρα του επιχρίσματος μπορεί να είναι:
1. Φυσιολογικά
2. Να αποκαλύψουν ήπια δυσπλασία. Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την ήπια δυσπλασία είναι ένας χαμηλός βαθμός πλακώδους ενδο-επιθηλιακής βλάβης (LSIL) και Ενδοεπιθηλιακή Νεοπλασία Τραχήλου βαθμού 1 (CIN 1). Η ήπια δυσπλασία συνήθως υποχωρεί αυτόματα αλλά μπορεί να εξελιχθεί σε ένα πιο σοβαρό στάδιο δυσπλασίας
3. Αποκαλύπτουν μέτρια ή σοβαρή δυσπλασία. Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την μέτρια ή σοβαρή δυσπλασία είναι η υψηλού βαθμού πλακώδης ενδοεπιθηλιακή βλάβη (HSIL) και Ενδοεπιθηλιακή Νεοπλασία Τραχήλου βαθμού 2 ή 3 (CIN 2/3). Αυτές οι βλάβες μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, εάν δεν θεραπευθούν
4. Αποκαλύπτουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας
Θα πρέπει να λαμβάνονται τραχηλο-κολπικά επιχρίσματα κάθε 2 έως 3 χρόνια σε γυναίκες 20 έως 70 ετών, και έτσι δεν δίνεται αρκετός πιθανός χρόνος στον καρκίνο να αναπτυχθεί σε επικίνδυνο μέγεθος. Τα προγράμματα προληπτικού ελέγχου διαβεβαιώνουν ότι αν ανιχνευθεί μία ανωμαλία, η γυναίκα καλείται να επιστρέψει για ένα τεστ επιχρίσματος και την ενδεχόμενη περαιτέρω διαγνωστική διερεύνηση.
Ένα ύποπτο επίχρισμα είναι μια ένδειξη ότι είναι αναγκαία μια βιοψία, δηλαδή η εκτομή ενός δείγματος ιστού που περιέχει όλα τα στρώματα του τραχήλου και επιτρέπει την απεικόνιση όχι μόνον των κυττάρων, όπως σε ένα επίχρισμα, αλλά και της δομής του ιστού.
Σε περίπτωση σοβαρών ανωμαλιών ή αμφιβολιών σχετικά με τα αποτελέσματα του τεστ Παπανικολάου, πρέπει να γίνεται κολποσκόπηση κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης. Η κολποσκόπηση είναι μια διαδικασία κατά την οποία η ασθενής ξαπλώνει στο εξεταστήριο, όπως κατά τη διάρκεια εξέτασης της πυέλου, και εισάγεται στον κόλπο ένας διαστολέας για να βοηθήσει το γιατρό να έχει εικόνα του τραχήλου. Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει ένα κολποσκόπιο για να εξετάσει τον τράχηλο της μήτρας. Το κολποσκόπιο είναι ένα όργανο που έχει μεγεθυντικούς φακούς παρόμοιους με κιάλια. Επιτρέπει στο γιατρό να δει τον τράχηλο από έξω από το σώμα, σε μεγέθυνση και με σαφήνεια. Ο γιατρός εφαρμόζει ένα ελαφρύ διάλυμα οξικού οξέος (όπως το ξύδι) στον τράχηλο της μήτρας, έτσι ώστε οι οποιεσδήποτε παθολογικές περιοχές να είναι ορατές πιο εύκολα. Όταν παρατηρείται μια ανώμαλη περιοχή στον τράχηλο, λαμβάνεται βιοψία.
Αυτή γίνεται συνήθως μετά από ένα ύποπτο τεστ επιχρίσματος Παπανικολάου και κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης, προκειμένου να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα του επιχρίσματος Παπανικολάου. Είναι η εργαστηριακή εξέταση του καρκινικού ιστού, αφού έχει αφαιρεθεί ένα δείγμα από τον όγκο (βιοψία). Αυτή η εργαστηριακή εξέταση γίνεται από έναν παθολογοανατόμο, ο οποίος θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και θα δώσει περισσότερες πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά των προ-καρκινικών βλαβών (CIN 1 έως 3) και του καρκίνου. Η βιοψία λαμβάνεται με το χέρι από τον γιατρό με μια ειδική λαβίδα που εισάγεται μέσα στον κόλπο κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης.
Οι ιατρικές εξετάσεις απεικόνισης χρησιμοποιούνται για να επαληθεύσουν την επέκταση του όγκου και να αποκλείσουν ή να ανιχνεύσουν ενδεχόμενες μεταστάσεις. Η αξονική τομογραφία (CT scan) και η μαγνητική τομογραφία (MRI) χρησιμοποιούνται για να απεικονίσουν κάθε εξάπλωση του όγκου στην πύελο και τους λεμφαδένες (που εντοπίζονται κατά μήκος των κεντρικών αγγείων στην πύελο και κατά μήκος της αορτής), που παροχετεύουν τον όγκο και που μπορεί να είναι θέσεις των μεταστάσεων. Η μαγνητική τομογραφία έχει αποδειχθεί ότι είναι ανώτερη από την αξονική τομογραφία. Προκειμένου να εξετασθεί το ουροποιητικό σύστημα (συμπεριλαμβανομένων των ουρητήρων μεταξύ των νεφρών και της κύστης, οι οποίοι μπορεί να συμπιεσθούν από έναν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας που αναπτύσσεται ή από λεμφαδένες) πραγματοποιείται ενδοφλέβια πυελογραφία (μια απεικόνιση με ακτίνες Χ του ουροποιητικού συστήματος, μετά από ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού).
Ο ιατρός θα πρέπει να εξετάσει πολλές πτυχές που αφορούν τόσο τους ασθενείς όσο και τον καρκίνο, προκειμένου να αποφασίσει για την καλύτερη θεραπεία.
Λαμβάνεται υπόψη η ηλικία και η αναπαραγωγική κατάσταση της ασθενούς, δηλαδή αν η ασθενής έχει εκπληρώσει την επιθυμία της να τεκνοποιήσει ή όχι. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρώιμου σταδίου καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, η μήτρα μπορεί να διατηρηθεί, (εφ’ όσον η ασθενής μερικές φορές αποδεχθεί έναν μικρό κίνδυνο με αυτήν την προσέγγιση), επιτρέποντας έτσι την εγκυμοσύνη. Εάν η ασθενής δε θέλει να αποκτήσει παιδιά, η διατήρηση της γονιμότητας δεν αποτελεί παράμετρο στην επιλογή της θεραπείας και μπορεί να επιλεχθεί η απλούστερη και πλέον αποτελεσματική θεραπεία.
Άλλη παράμετρος που εξετάζεται είναι η γενική υγεία της ασθενούς και η καταλληλότητα για χειρουργική επέμβαση. Ενδεχόμενο ιστορικό άλλων παθήσεων, όπως ο διαβήτης, οι ασθένειες της καρδιάς ή αναπνευστικά προβλήματα, πρέπει να ληφθούν υπόψη για την επιλογή της θεραπείας.
Το στάδιο χαρακτηρίζει τον βαθμό εξάπλωσης της νόσου στο σώμα. Οι ιατροί χρησιμοποιούν τη σταδιοποίηση για να αξιολογήσουν τους κινδύνους και την πρόγνωση που σχετίζεται με την εξάπλωση του καρκίνου και τα ειδικά χαρακτηριστικά του ασθενούς και του καρκίνου, προκειμένου να καθορίσουν ποια θα είναι η κατάλληλη θεραπεία. Όσο λιγότερο προχωρημένο είναι το στάδιο τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση, και επομένως τόσο λιγότερο επιθετική θα είναι η κατάλληλη θεραπεία.
Η σταδιοποίηση περιλαμβάνει: πρώτα πριν από κάθε θεραπεία, κλινικές και ιατρικές απεικονιστικές εξετάσεις, και αυτό για να καθορισθεί η καλύτερη θεραπεία. Στη συνέχεια, εφόσον η θεραπεία περιελάμβανε χειρουργική επέμβαση, εργαστηριακή ιστοπαθολογική εξέταση επί των ιστών που αφαιρέθηκαν χειρουργικά που θα επιτρέψει την βελτίωση της προεγχειρητικής σταδιοποίησης. Πράγματι, τα μετεγχειρητικά ευρήματα μπορεί να αποκαλύψουν ευρήματα, που καθιστούν την περαιτέρω θεραπεία σκόπιμη.
Ο σχεδιασμός της θεραπείας περιλαμβάνει την αξιολόγηση από μια διεπιστημονική ομάδα από επαγγελματίες υγείας σε διαφορετικούς τομείς εξειδίκευσης. Αυτό συνήθως συνεπάγεται μια σύσκεψη διαφόρων ειδικών, που ονομάζεται ογκολογικό συμβούλιο. Σε αυτή τη σύσκεψη θα συζητηθεί ο σχεδιασμός της θεραπείας, με χρήση της σχετικής πληροφόρησης από την κλινική, ιατρική απεικόνιση, τις εργαστηριακές εξετάσεις και σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες και τις τεκμηριωμένες ιατρικές επιταγές.
Ο τύπος και η έκταση της θεραπείας θα εξαρτηθεί από το στάδιο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, με τα χαρακτηριστικά του όγκου και τους κινδύνους που εμπεριέχονται.
Στα πρώτα στάδια, μόνο η τοπική χειρουργική θεραπεία θα είναι αρκετή για τη θεραπεία. Σε περισσότερο προχωρημένα στάδια, η θεραπεία θα συνδυάζει χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.
Κίνδυνοι από τη χειρουργική επέμβαση
Κάποιοι κίνδυνοι είναι κοινοί για κάθε χειρουργική επέμβαση που γίνεται με γενική αναισθησία. Αυτές οι επιπλοκές δεν είναι συνήθεις και περιλαμβάνουν εν τω βάθη φλεβική θρόμβωση, καρδιακά ή αναπνευστικά προβλήματα, αιμορραγία, φλεγμονή ή αντίδραση στην αναισθησία. Επίσης, κατά τη διενέργεια της χειρουργικής επέμβασης η ουροποιητική οδός και τα έντερα διατρέχουν τον κίνδυνο να υποστούν βλάβη.
Η αφαίρεση των λεμφαδένων της πυέλου και των λεμφαδένων κατά μήκος της αορτής μπορεί να επιφέρει βλάβη ή κώλυμα στο λεμφικό σύστημα με αποτέλεσμα λεμφοίδημα, μια κατάσταση όπου το λεμφικό υγρό συσσωρεύεται στα πόδια και τους προκαλεί πρήξιμο.
Παρενέργειες της πυελικής ακτινοθεραπείας
Οι παρενέργειες της εξωτερικής ακτινοθεραπείας προκειμένου να αντιμετωπισθεί ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, οφείλονται κυρίως στην ακτινοβολία των οργάνων που είναι γύρω από τον τράχηλο και τη μήτρα. Οι επιπτώσεις της ακτινοβολίας στο ουροποιητικό σύστημα συμπεριλαμβάνουν επώδυνη ούρηση, σπασμούς της ουροδόχου κύστης, που καταλήγουν σε επείγουσα ανάγκη ούρησης, εξέλκωση ή νέκρωση του εσωτερικού τοιχώματος της ουροδόχου κύστης, απόφραξη της αποχετευτικής μοίρας του ουροποιητικού συστήματος. Επιπτώσεις της ακτινοβολίας στο κατώτερο πεπτικό σύστημα περιλαμβάνουν αίσθημα δυσφορίας στο ορθό, διάρροια, κενώσεις αίματος και βλέννας και, σπανίως, διάτρηση του εντέρου. Η κολπική στένωση είναι μια άλλη πιθανή καθυστερημένη παρενέργεια ακτινοθεραπείας της πυέλου.
Παρενέργειες βραχυθεραπείας
Οι προαναφερθείσες παρενέργειες της εξωτερικής ακτινοθεραπείας μπορούν επίσης να εμφανισθούν με τη βραχυθεραπεία αλλά λιγότερο συχνά, καθώς αυτός ο τύπος ακτινοθεραπείας είναι καλύτερα στοχευμένος. Η ξηρότητα του κόλπου είναι συχνή μετά τη βραχυθεραπεία. Η κολπική ξηρότητα και στένωση μπορεί να καταλήξει σε μακροχρόνια σεξουαλική δυσλειτουργία.
Παρενέργειες χημειοθεραπείας
Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας είναι πολύ συχνές. Εξαρτώνται από το χορηγούμενο φάρμακο(α), από τις δόσεις, αλλά και από προσωπικούς παράγοντες. Οι πιο συχνές παρενέργειες των φαρμάκων της χημειοθεραπείας που χρησιμοποιούνται στον καρκίνο του τραχήλου είναι βλάβη στα νεφρά, απώλεια μαλλιών και μειωμένα αιμοσφαίρια.
Άλλες παρενέργειες περιλαμβάνουν, με φθίνουσα σειρά συχνότητας:
• Κόπωση
• Έλλειψη όρεξης
• Ναυτία, έμετοι και διάρροια
• Αφυδάτωση
• Ήπιες αλλαγές στα νύχια και το δέρμα, οι οποίες γρήγορα θα εξαφανισθούν
• Φλεγμονή σε περιοχές όπως το εσωτερικό του στόματος (βλεννογονίτιδα)
• Απώλεια της γεύσης
• Επώδυνη διόγκωση και φλεγμονή στο σημείο που έγινε η ένεση
• Αλλεργικές αντιδράσεις, όπως έξαψη και εξάνθημα
• Νευρικά προβλήματα, που επηρεάζουν τα χέρια και/ή τα πόδια (περιφερική νευροπάθεια), που μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα τσιμπημάτων στο δέρμα, μούδιασμα και/ή πόνο
• Προσωρινή απώλεια ή αλλαγές στην όραση
• Κουδούνισμα στα αυτιά ή αλλαγές στην ακοή
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Αργό καρδιακό ρυθμό
• Μυϊκό πόνο ή πόνο στις αρθρώσεις και
• Επιληπτικές κρίσεις
Δεν είναι ασυνήθιστο να έχει κανείς συμπτώματα που σχετίζονται με τη θεραπεία όταν αυτή έχει ολοκληρωθεί:
• Άγχος, προβλήματα ύπνου ή κατάθλιψη μπορεί να εμφανισθούν στη φάση μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Οι ασθενείς που πάσχουν από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να χρειασθούν ψυχολογική υποστήριξη
• Πολλές χειρουργικές θεραπείες αφήνουν τη σεξουαλική λειτουργία ανεπηρέαστη. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να αποδυναμώσει την εσωτερική επένδυση της ουροδόχου κύστης, του εντέρου ή του κόλπου και να προκαλέσει μερικά, συνήθως αναστρέψιμα, υπολειπόμενα ουρολογικά προβλήματα, προβλήματα αφόδευσης και προβλήματα συνουσίας
• Ανεπάρκεια μνήμης, δυσκολίες στη συγκέντρωση και κόπωση είναι συνήθεις παρενέργειες της χημειοθεραπείας και είναι γενικώς αναστρέψιμες σε διάστημα λίγων μηνών
Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, οι γιατροί θα προτείνουν ένα πρόγραμμα παρακολούθησης, που θα συνίσταται σε ιατρικές επισκέψεις σε τακτική βάση και που θα στοχεύουν σε:
• Ανίχνευση πιθανής υποτροπής του όγκου
• Αξιολόγηση των ανεπιθύμητων παρενεργειών της θεραπείας και αντιμετώπισή τους
• Παροχή ψυχολογικής υποστήριξης και πληροφοριών για την επίτευξη επιστροφής στην κανονική ζωή
Από αυτά που είναι γνωστά μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος υποτροπής μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Ως συνέπεια αυτού καθεαυτού του καρκίνου και της θεραπείας, η επιστροφή στην κανονική ζωή μπορεί να μην είναι εύκολη για κάποιους ανθρώπους. Μπορεί να υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με την εικόνα του σώματος, τη σεξουαλικότητα, την κόπωση, την εργασία, τα συναισθήματα ή τον τρόπο ζωής. Η συζήτηση αυτών των θεμάτων με συγγενείς, φίλους και γιατρούς μπορεί να είναι βοηθητική. Υποστήριξη από ομάδες πρώην ασθενών ή τηλεφωνικές γραμμές πληροφοριών και βοήθειας είναι διαθέσιμες σε πολλές χώρες.
Γυναικολογία
Κακοήθειες οργάνων αναπαραγωγής
Επικοινωνήστε μαζί μας
Εγγραφείτε στο Newsletter
Μαρτυρίες Ασθενών
Πολύ ευγενικός γιατρός, άμεση απάντηση σε οποιοδήποτε ερώτημα κι αν υπάρξει, πολύ καθαρός χώρος και σου προσαρμόζει τα ραντεβού την ώρα που μπορείς εσύ.
Ο γιατρός είναι ευσυνείδητος, υπομονετικός και άριστος στη δουλειά του. Τον συνιστώ ανεπιφύλακτα.
Πρότυπο ιατρείο, εξαιρετικός γιατρός. Μηδενικός χρόνος αναμονής, άμεση εξυπηρέτηση.