Μαστοδυνία (ή μασταλγία)

Η μαστοδυνία ή μασταλγία είναι ο μονόπλευρος ή αμφοτερόπλευρος πόνος στους μαστούς. Είναι ένα συχνό σύμπτωμα το οποίο πρέπει να το πάρουμε στα σοβαρά και να το θεραπεύσουμε συστηματικά. Εκτιμάται ότι 7 στις 10 γυναίκες εμφανίζουν πόνο στο μαστό κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ιδιαίτερα πριν την εμμηνόπαυση.

Διακρίνονται δύο κύριες κατηγορίες:

1. Πόνος στο μαστό ο οποίος εμφανίζεται ως κομμάτι του φυσιολογικού έμμηνου κύκλου της κάθε γυναίκας και είναι γνωστός ως κυκλική μαστοδυνία
2. Διαρκής πόνος στο στήθος που δεν σχετίζεται με την περίοδο, μπορεί να προέρχεται ακόμη και από άλλα σημεία του σώματος αλλά να γίνεται αισθητός στο μαστό, και ονομάζεται μη κυκλική μαστοδυνία

Ο έντονος διαρκής πόνος των μαστών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την καθημερινότητα της γυναίκας, να την κρατήσει μακριά από δραστηριότητες που αγαπά, μπορεί ακόμα να της προκαλέσει άγχος και ανησυχία, άλλα και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει μέχρι και κατάθλιψη.

Κυκλική μαστοδυνία

Είναι ο συνηθέστερος πόνος και αφορά γυναίκες ηλικίας 30 έως 50 ετών. Συνήθως αφορά και τους δύο μαστούς, μερικές φορές όμως η ευαισθησία διαφέρει στον έναν από τον άλλο μαστό. Εμφανίζεται μετά το μέσο του κύκλου (συνήθως μετά την 14η ημέρα) μέχρι και την έμμηνο ρύση (περίοδο) και οφείλεται στην αύξηση των οιστρογόνων, η οποία επιδρά στο μαζικό αδένα προκαλώντας ευαισθησία, οίδημα (πρήξιμο) από κατακράτηση υγρών και πόνο.

Η ένταση του πόνου περιγράφεται από τις γυναίκες από μέτρια ως ισχυρή. Συχνά τον περιγράφουν ως αίσθημα βάρους, ευαισθησία στο άγγισμα, μια αίσθηση καψίματος, ή διαξιφιστικό πόνο στην περιοχή του μαστού. Συνήθως γίνεται αισθητός κυρίως στο άνω έξω τεταρτημόριο και επεκτείνεται κάτω από τη μασχάλη.

Ο κυκλικός πόνος του μαστού σταματά να εμφανίζεται ή υποχωρεί σημαντικά μετά την εμμηνόπαυση, όταν δηλαδή οι ωοθήκες δεν παράγουν πια οιστρογόνα. Ωστόσο ο πόνος αυτός συνεχίζει και μετά την εμμηνόπαυση στις γυναίκες που παίρνουν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.

Που οφείλεται;

Θεωρούμε ότι η μαστοδυνία δημιουργείται από τη συμφόρηση του μαστού, ξεκινώντας από μια απλή ορμονική ανισορροπία λόγω οιστρογονικής υπερέκκρισης ή προγεστερονικής ανεπάρκειας του ωχρού σωματίου. Είναι πιθανό η οιστρογονο-προγεστερονική ανισορροπία να είναι υποκλινική και να εκφράζεται μόνο στο επίπεδο μαστού.

Ο κυκλικός πόνος του μαστού μπορεί να σχετίζεται και με την λήψη αντισυλληπτικών, ορισμένων αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων ή και φυτικών συμπληρωμάτων διατροφής (όπως το Ginseng). Το άγχος μπορεί να κάνει τον πόνο εντονότερο.

Πως αντιμετωπίζεται;

Η κυκλική μαστοδυνία συνήθως υποχωρεί μόνη της και δεν χρειάζεται κάποια θεραπεία. Ο πόνος μπορεί να επανεμφανίζεται έντονος και μετά πάλι να υποχωρεί. Αν όμως επιμένει μπορείτε να δοκιμάσετε:

1. Αλλαγή στον τρόπο ζωής. Μείωση των λιπαρών φαγητών, της σοκολάτας, της καφεΐνης και του αλκοόλ. Ελάττωση του καπνίσματος. Παράλληλα αύξηση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Μείωση του σωματικού βάρους και καθημερινή άσκηση. Υποστήριξη των μαστών με αθλητικό στηθόδεσμο ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου.

2. Χορήγηση φυτικών ελαίων όπως το primrose oil και το starflower oil.

3. Εάν ο πόνος δεν υποχωρήσει με τα παραπάνω χορηγούμε απλά αναλγητικά ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη.

4. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί καλά αποτελέσματα μετά από:

• Ορμονική θεραπεία με προγεστερόνη. Μπορεί να χορηγηθεί κατά τη διάρκεια των δέκα τελευταίων ημερών του κύκλου, όπως επίσης και για τρεις από τις τέσσερις εβδομάδες του μήνα. Εκτός από τα προγεσταγόνα, άλλες θεραπείες που έχουν προταθεί είναι:
• Η ταμοξιφαίνη, ένα ειδικό αντι-οιστρογόνο σε δόση των 20 mg τη μέρα
• Τα ανάλογα της LHRH που αναστέλλουν κάθε ενδογενή οιστρογονική δραστηριότητα. Μπορούν να βελτιώσουν πρόσκαιρα τα συμπτώματα μια και η χορήγησή τους δεν μπορεί να είναι επί μακρόν
• Διουρητικά σε περιπτώσεις μαστοδυνίας με σημαντική κατακράτηση υγρών
• Η δαναζόλη ενδείκνυται στις σοβαρές περιπτώσεις ινοκυστικών αλλοιώσεων του μαστού. Ωστόσο η παρατεταμένη χρήση της περιορίζεται από τις παρενέργειες ανδρογονικού τύπου που προκαλεί
• Η αποτελεσματικότητα της βρωμοκρυπτίνης είναι αμφίβολη απουσία υπερπρολακτιναιμίας

Μη κυκλική μαστοδυνία

Είναι ο πόνος που δεν σχετίζεται με την περίοδο και εντοπίζεται συνήθως στον ένα μαστό, σε συγκεκριμένο σημείο με πιθανές προεκτάσεις (κυρίως προς τα πλευρά προς και από τη μασχάλη και το μυϊκό τοίχωμα). Αφορά συχνότερα γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών.

Που οφείλεται;

Μη κυκλική μαστοδυνία μπορεί να εμφανίσουν καλοήθεις παθήσεις του μαστού, όπως οι μακροκύστεις της ινοκυστικής νόσου, τα ινοαδενώματα και η μαστίτιδα.

Παρόμοιοι πόνοι εμφανίζονται από μη άνετους στηθόδεσμους.

Η μη κυκλική μαστοδυνία μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα των μυών και των νεύρων της περιοχής. Το σύνδρομο Τietze γνωστό και ως επώδυνη οστεοχονδρίτιδα αναφέρεται ως μια συχνή αιτία πόνου στο μαστό. Ο πόνος εντοπίζεται στο έσω ημιμόριο του μαστού και υπάρχει ευαισθησία στην ψηλάφηση της πλευροχονδρικής συνάθρωσης. Πόνος στο μαστό επίσης μπορεί να εμφανιστεί και από κακώσεις, τραυματισμό ή καταπόνηση των θωρακικών μυών. Σε αυτή την περίπτωση ο πόνος μεταβάλλεται με την αλλαγή θέσης και είναι πιθανό να αντανακλά στον αυχένα και στο άνω άκρο.

Πως αντιμετωπίζεται;

Ο μη κυκλικός πόνος του μαστού χρειάζεται ανάπαυση και αποφυγή έντονων και απότομων κινήσεων. Σε επίμονο και ενοχλητικό πόνο είναι απαραίτητη η λήψη αντιφλεγμονωδών σκευασμάτων.

Παρακολούθηση

Κλινική εξέταση κάθε έξι μήνες. Η ασθενής πρέπει να αυτοεξετάζεται και να ενημερώνει τον ιατρό της για κάθε αλλαγή. Η εξέταση των μαστών της ασθενούς από την ίδια σε τακτική μηνιαία βάση έχει στην πραγματικότητα μεγάλη αξία χωρίς αυτό να αντικαθιστά την ιατρική εξέταση.

Μια μαστογραφία ένα χρόνο μετά και η περαιτέρω ετήσια επανάληψη των μαστογραφιών είναι συνάρτηση της κλινικής και ακτινολογικής εξέλιξης των ινοκυστικών αλλοιώσεων του μαστού.

Το υπερηχογράφημα έχει θέση ολοένα και πιο σημαντική, λόγω της αυξημένης ειδικότητας στο χαρακτηρισμό των αλλοιώσεων και στην απουσία ακτινοβολίας.

Η παρακέντηση είτε η βιοψία, συνιστάται σε συνάρτηση με τα κλινικά και ακτινολογικά ευρήματα.

Τέλος, η υποδόριος μαστεκτομή ή η μαστεκτομή με αποκατάσταση σε ένα χρόνο αν και εξεζητημένες ως θεραπευτικές μέθοδοι, προτείνονται σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού.

Η κυκλική μαστoδυνία και γενικά οι καλοήθεις μαστοπάθειες εξαφανίζονται στην εμμηνόπαυση. Η εξαφάνιση αυτή συχνά προηγείται μιας επιδείνωσης κατά τη διάρκεια της προεμμηνόπαυσης, λόγω της ορμονικής διαταραχής που χαρακτηρίζει την περίοδο αυτή. Συνιστάται η παρακολούθηση της μαστoδυνίας μετά την εμμηνόπαυση μια κι είναι πιθανό να προηγείται της ανάπτυξης κακοήθειας επί εδάφους ενός ινοκυστικού μαστού.

Ο πόνος στο μαστό μπορεί να σχετίζεται με ύπαρξη κακοήθειας;

Η μαστοδυνία στον έναν ή και στους δύο μαστούς δημιουργεί στις γυναίκες φόβο και ανησυχία γιατί εύκολα το σύμπτωμα του πόνου μπορεί να συνδεθεί με τον καρκίνο του μαστού. Πρέπει λοιπόν εδώ, να τονίσουμε ότι ο πόνος στο μαστό πολύ σπάνια σχετίζεται με καρκίνο του μαστού. Πολλές φορές όμως, το σύμπτωμα αυτό είναι η αφορμή για να πιάσει μία γυναίκα το στήθος, να το ψηλαφήσει και τυχαία να ανακαλύψει κάποιο μόρφωμα.

Απ’την άλλη, πρέπει να αναφερθεί ότι ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανίζεται με μοναδικό σύμπτωμα τη μη κυκλική μαστοδυνία σε ποσοστό έως 10%. Επομένως, εάν αισθανθείτε πόνο στο στήθος που δεν μοιάζει με τον κυκλικό πόνο, εάν ο πόνος εμφανισθεί σε έναν μόνο μαστό, εάν γίνεται εντονότερος σε πίεση και επιμένει, θα πρέπει να επισκεφθείτε τον ειδικό.

Μαστοδυνία και ορμονική αντισύλληψη

Η εμφάνιση μαστοδυνίας με τη χρήση αντισυλληπτικού χαπιού δεν είναι σπάνια και εκφράζεται λόγω μιας ορμονικής διαταραχής στο επίπεδο του μαστού για τη συγκεκριμένη ασθενή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε την ορμονική αντισύλληψη. Αντιθέτως, η αλλαγή σε ένα σκεύασμα με περισσότερο ισχυρή προγεστερονική δράση κάνει τη μαστοδυνία να εξαφανιστεί.

Τελευταία Νέα