Ινοαδένωμα

Το ινοαδένωμα είναι ο συχνότερος καλοήθης όγκος του μαστού. Εμφανίζεται συνηθέστερα σε νεαρές γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας, μεταξύ 20 και 30 ετών.

Πως δημιουργούνται τα ινοαδενώματα;

Ο μαστός είναι ένας αδένας που αποτελείται από τα λόβια (μικρούς κυψελοειδείς χώρους όπου παράγεται το γάλα) και τους γαλακτοφόρους πόρους (λεπτά σωληνάρια όπου το γάλα μεταφέρεται στην θηλή). Το ινοαδένωμα είναι ένα λόβιο του μαστικού αδένα που υπερπλάσσεται, ο αδενικός ιστός και οι γαλακτοφόροι πόροι αναπτύσσονται γύρω από αυτό και δημιουργείται ένα συμπαγές σκληρό μόρφωμα. Συνήθως αναπτύσσεται κατά την περίοδο της εφηβείας και ακολουθεί την ανάπτυξη του μαστού.

Τα αντισυλληπτικά στις νεότερες και η λήψη σκευασμάτων ορμονικής υποκατάστασης στις μεγαλύτερες γυναίκες έχουν ενοχοποιηθεί πως συμβάλουν στην εμφάνισή τους. Γενικά τα ινοαδενώματα φαίνεται να διεγείρονται από τα οιστρογόνα, την προγεστερόνη και τη γαλουχία. Επίσης, η λήψη φαρμάκων που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σε ασθενείς που τους έχει γίνει μεταμόσχευση κάποιου οργάνου, έχει συνδεθεί με την εμφάνιση πολλαπλών ινοαδενωμάτων. Κατά την εγκυμοσύνη είναι συχνό το φαινόμενο της αύξησης του μεγέθους των ινοαδενωμάτων.

Τι χαρακτηριστικά έχουν;

Συνήθως τα ινοαδενώματα γίνονται αντιληπτά στην αυτοεξέταση του μαστού ως ένα ή πολλαπλά ογκίδια σκληρά, ομαλά κι ανώδυνα. Τα ογκίδια αυτά, συνηθέστερα όχι μεγαλύτερα από 2 cm, είναι κινητά (γλιστρούν κάτω από την πίεση των δακτύλων), ενώ μπορεί να παρουσιάζουν αυξομειώσεις του μεγέθους τους και να καταστούν επώδυνα λίγο πριν την έμμηνο ρύση. Σπανιότερα ανευρίσκονται τα γιγαντιαία ινοαδενώματα, τα οποία ξεπερνούν σε μέγεθος τα 5 cm. Πολλές φορές επίσης δεν γίνονται αντιληπτά ψηλαφητικά, αλλά αποτελούν τυχαίο μαστογραφικό ή υπερηχογραφικό εύρημα.

Σε ποσοστό περίπου 15% των περιπτώσεων εμφανίζονται περισσότερα του ενός ινοαδενώματα (πολλαπλά ινοαδενώματα) στην ίδια γυναίκα. Αυτά μπορεί να εμφανιστούν ταυτόχρονα ή διαδοχικά.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Το ινοαδένωμα συνήθως γίνεται αντιληπτό με την αυτοψηλάφηση. Μπορεί όμως να αποτελεί και τυχαίο εύρημα σε έναν προληπτικό έλεγχο. Μία γυναίκα που έρχεται με ψηλαφητό εύρημα στον ειδικό γιατρό, θα πρέπει να υποβληθεί σε «τριπλή εκτίμηση» (triple assessment). Αυτή περιλαμβάνει την κλινική εξέταση, την μαστογραφία ή/και τον υπέρηχο μαστού και την βιοψία με λεπτή βελόνα (FNA) ή/και κόπτουσα βελόνα (Core Biopsy) για να επιβεβαιωθεί η καλοήθης φύση του μορφώματος.

Πρώτη εξέταση εκλογής είναι το υπερηχογράφημα, με το οποίο γίνονται εύκολα αναγνωρίσιμοι οι καλοήθεις χαρακτήρες αυτών των ογκιδίων. Εάν το υπερηχογράφημα δεν απεικονίσει επαρκώς τη βλάβη, ως επόμενη εξέταση προτείνεται η μαγνητική τομογραφία.

Θεραπεία και παρακολούθηση

Μικρά ινοαδενώματα (<2 cm), που δεν προκαλούν συμπτώματα, δεν μεταβάλλονται σε μέγεθος και η βιοψία τους δεν προκαλεί ανησυχία, δε χρειάζονται περαιτέρω θεραπεία, πλην επαναλαμβανόμενων ελέγχων με υπερηχογράφημα (παρακολούθηση για 4 εξάμηνα). Ινοαδενώματα όμως μεγαλύτερα σε μέγεθος από 3 cm, επώδυνα, σταδιακά αυξανόμενα σε μέγεθος και με στοιχεία ατυπίας στη βιοψία τους, θα χρειαστούν αφαίρεση.

Τα ινοαδενώματα που έχουν μέγεθος μεγαλύτερο από 2 εκατοστά σε γυναίκες πριν την εγκυμοσύνη αφαιρούνται χειρουργικά καθώς η πιθανότητα να μεγαλώσουν στην διάρκεια της εγκυμοσύνης και να γίνουν επώδυνα είναι μεγάλη.

Τα ινοαδενώματα που εμφανίζονται σε γυναίκες >30 ετών και έχουν μεγάλο μέγεθος τα ελέγχουμε με βιοψία με κόπτουσα βελόνη (core biopsy) με πολλαπλές λήψεις ιστοτεμαχίων για να επιβεβαιώσουμε ότι δεν είναι φυλλοειδής όγκος. Η κυτταρολογική εξέταση δεν έχει ένδειξη σε τέτοια μορφώματα γιατί δεν μπορεί να διαχωρίσει το ινοαδένωμα από τον φυλλοειδή όγκο. Οι φυλλοειδείς όγκοι απεικονιστικά μοιάζουν πάρα πολύ με τα ινοαδενώματα και παρότι κατά κανόνα είναι καλοήθεις, πρέπει να αφαιρούνται πάντα διότι παρουσιάζουν εσωτερική ετερογένεια και πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής.

Πότε είναι απαραίτητο το χειρουργείο;

Οι ενδείξεις για την χειρουργική εκτομή ενός ινοαδενώματος είναι πολύ συγκεκριμένες και έχουν ως εξής:

Η χειρουργική αφαίρεση του ινοαδενώματος γίνεται με γενική αναισθησία με μία μικρή τομή γύρω από την θηλή, στο όριο της θηλαίας άλω με το δέρμα του μαστού (στη γραμμή – όριο μεταξύ του σκουρόχρωμου τμήματος της θηλαίας άλω και του πιο ανοιχτού δέρματος του μαστού). Η τομή αυτή δεν αλλάζει την μορφή του μαστού και δεν αφήνει σημάδι. Τις πρώτες μέρες μετά το χειρουργείο υπάρχει μία μικρή σκληρία κάτω από την τομή η οποία όμως μετά από λίγο καιρό υποχωρεί. Η ασθενής επιστρέφει σπίτι της αργά το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ή το αργότερο την επομένη.

Τα μικρά ινοαδενώματα μπορούν να αφαιρεθούν με μία νέα μη επεμβατική τεχνική «αναρρόφηση με την βοήθεια κενού» (Vacuum Assisted Excision Biopsy).

Υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν καρκίνο;

Η πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής και η δημιουργία καρκίνου του μαστού ενός απλού ινοαδενώματος είναι πάρα πολύ μικρή και δεν διαφέρει από την γενική πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στα φυσιολογικά κύτταρα του αδένα. Μελέτες υπολογίζουν πως μόλις το 3 – 5‰ των κρουσμάτων ινοαδενώματος συνοδεύεται και από ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.

Πιο συχνά (και πάλι όμως σπάνια) έχει διαπιστωθεί να υπάρχει καρκίνος, συνήθως λοβιακού τύπου, δίπλα σ’ ένα ινοαδένωμα. Από την άλλη μεριά, πολύ σπάνια, ιδίως σε γυναίκες μετά τα 40, δεν αποκλείεται ένας όγκος που είχε διαγνωστεί ως ινοαδένωμα, να αποδειχθεί πως ήταν κακοήθης μετά την αφαίρεσή του.

Μία γυναίκα που έχει εμφανίσει ινοαδένωμα και έχει επιβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, όπως επίσης οι γυναίκες που σε ιστολογική εξέταση έχουν και άλλες βλάβες του μαζικού αδένα, φαίνεται πως έχουν έναν πιο αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού.

Τελευταία Νέα